Blog

Het headless content management systeem (CMS) is aan een opmars bezig. Er is een uitgebreid aanbod van verschillende headless CMS’en en deze systemen winnen vlot aan populariteit. De verwachting is dat toekomstige systemen de vraag naar dit soort CMS’en alleen nog maar zal doen toenemen.

Wat is een headless CMS?

Om deze vraag te beantwoorden moet ik eerst uitleggen wat een klassiek CMS is. Een klassiek CMS, zoals WordPress, Drupal of ProcessWire, bestaat uit een voor- en achterkant: de front-end en back-end. De front-end bestaat uit onderdelen die belangrijk zijn voor de presentatie, dus wat de bezoeker te zien krijgt. In de back-end wordt de inhoud aangemaakt en onderhouden. Een klassiek CMS heeft de middelen om content te creëren en om deze te tonen in de vorm van webpagina’s.

Een headless CMS is in feite alleen de back-end. Het is een systeem waarmee je de content kan creëren en beheren, maar waarbij geen front-end wordt meegeleverd. Het creëert geen webpagina’s. In plaats daarvan wordt de content via API's beschikbaar gesteld.

Dat lijkt misschien niet handig, maar het internet bestaat niet alleen maar uit webpagina’s die via een browser worden bekeken. Content wordt tegenwoordig ook op andere manieren geconsumeerd, zoals met smartphones, wearables, watches, smart TV's en game consoles. Er verschijnt constant nieuwe apparatuur die nieuwe, andere eisen stelt aan data.

Een headless CMS is in feite alleen de back-end. Het is een systeem waarmee je de content kan creëren en beheren, maar waarbij geen front-end wordt meegeleverd.

En een decoupled CMS?

Een decoupled CMS is elk CMS dat je kan gebruiken zonder front-end. Klassieke CMS'en zoals WordPress, Drupal en ProcessWire kunnen ook als decoupled CMS worden gebruikt. In plaats van het creëren van HTML pagina's wordt ook hier een API gebruikt om de content beschikbaar te stellen. Het is dus mogelijk om bijvoorbeeld Drupal te gebruiken als CMS en een "losse" front-end applicatie te bouwen in React die gebruik maakt van de content uit Drupal.

Wanneer gebruik je een headless CMS?

Er zijn verschillende use cases waarbij het gebruik van een headless CMS bijzonder geschikt is.

Multi-channel publishing

Een headless CMS is bij uitstek geschikt voor bedrijven die in meerdere kanalen content publiceren (multi-channel). Denk hierbij aan een company website, aangevuld met een of meerdere apps. Met een headless CMS kan dan op één plek content worden aangemaakt, die op verschillende manieren wordt verspreid.

Met deze benadering creëer je als het ware een content hub, een centrale plek waar al je content is opgeslagen.

Sommige organisaties hebben de verplichting om data openbaar te maken. In dit scenario kan je een API beschikbaar stellen die alleen die content levert die publiek toegankelijk is.

Interactieve websites en apps

Digitale content wordt steeds geavanceerder en gebruikers hebben steeds hogere verwachtingen. Om onderscheidend te blijven moet je aantrekkelijke en interactieve websites en apps ontwikkelen die een hele prettige gebruikservaring bieden. Bijvoorbeeld met frameworks zoals Angular, React of Vue.js.

Static site generators

De inhoud in een headless CMS kan ook als basis dienen voor sommige static site generators. De content wordt dan via een API ingeladen en verwerkt in statische HTML-pagina’s. Websites die op deze manier worden ontwikkeld zijn razendsnel, veilig en vereisen relatief eenvoudige en goedkope hosting.

Waarvoor en voor wie is een headless CMS bestemd?

Een headless CMS is een geweldige oplossing voor marketeers, ontwikkelaars en gebruikers.

Marketeers kunnen op één plek content creëren, die hun ontwikkelaars op allerlei plekken en manieren kunnen weergeven.

Ontwikkelaars hebben meer vrijheid om de tools te gebruiken waarmee ze het liefst werken en waarmee ze de meest geschikte oplossing kunnen ontwikkelen, zonder dat het (klassieke) CMS hier een beperking vormt.

Gebruikers krijgen een hele prettige gebruikerservaring, met een snel en modern systeem.

Content strategie nodig

Met een klassiek CMS komt de website op de eerste plaats en de content pas op de tweede plaats. Het is vooral een website management tool. Met het gebruik van een headless CMS komt de content op de eerste plaats. Hierbij is een content strategie erg belangrijk. En dan bedoel ik met content strategie niet alleen wat je zegt en hoe je het zegt. Dat is belangrijk, maar er is ook een technische component, het modelleren van je content. Met modelleren breek je de content op in kleine delen en zorg je ervoor dat de onderlinge relatie tussen die verschillende delen goed is vastgelegd. Dit maakt het mogelijk om de content "aan de voorkant" weer samen te voegen.

Het onderliggende principe is dat de inhoud volledig los staat van de presentatie.

Zijn er ook nadelen aan een headless CMS?

In veel gevallen zal een headless systeem iets meer complexiteit met zich meebrengen voor ontwikkelaars en gebruikers. Voor gebruikers geldt dat ze zich voornamelijk kunnen richten op de inhoud en niet op de vormgeving. Vind je het belangrijk om zelf met een pagebuilder pagina's aan te kunnen maken en kunnen indelen? Dan is deze werkwijze waarschijnlijk niet erg geschikt.

Aan de andere kant...

Het nadeel van een klassiek CMS is daarentegen weer dat het vaak allerlei veronderstellingen doet. In WordPress is alles een post of een afgeleide daarvan. En zonder een plug-in zoals Advanced Custom Fields (ACF) is het lastig om content types te creëren met een eigen set velden. Een headless CMS stelt geen eisen aan de front-end, de data staat op zichzelf. Als besloten wordt om bijvoorbeeld een nieuwe front-end te ontwikkelen in Angular, dan hoef je niet eerst alle data te converteren naar een nieuw formaat. De front-end is inwisselbaar zonder dat de back-end vervangen hoeft te worden.

De front-end is inwisselbaar zonder dat de back-end vervangen hoeft te worden.

Welk headless CMS?

Er zijn heel veel headless CMS'en op de markt. Systemen die je zelf op je eigen platform kan hosten, maar ook geavanceerde cloud oplossingen, waarbij je met een abonnement toegang hebt tot een CMS en API. Ook zijn er verschillende API’s, zoals REST en GraphQL. Een goed overzicht van populaire CMS'en is hier te vinden.

De toekomst is nu

Veranderingen op internet op gebied van front-end technologie gaan heel hard, maar content blijft content. Daarom is het ook zinnig om deze twee werelden te scheiden. Zo kan je proberen een optimale klantbeleving te ontwikkelen met de laatste technieken zonder dat je (klassieke) CMS je daarin beperkt. Wil je straks dat je content niet alleen op een website na te lezen is, maar ook door je home assistent wordt voorgelezen? Zet dan in op een goede content strategie en begin vandaag!

Meer info

Heb je even? Bekijk dan deze erg interessante webinar op YouTube.

Mijn "collega's" van Bejamas hebben een informatief artikel geschreven met meer informatie over dit onderwerp. Er worden ook een aantal populaire CMS'en in detail besproken.